Prawo karne

Gdy tylko interesy prawne, które szczególnie zasługują na ochronę, zostaną naruszone przez niewłaściwe postępowanie, zawsze wchodzi w grę zastosowanie prawa karnego. Podobnie, jeśli interes społeczny wymaga ukarania sprawcy.

Kodeks karny (StGB) ponownie dzieli się na dwie części. Z jednej strony część ogólna, a potem część specjalna. Obie części nie mogą się bez siebie obejść. Część ogólna zawiera informacje na temat doktryny przestępstwa i jego konsekwencji prawnych, a także przepisy dotyczące oceny przestępstw. Przykładowo, sekcja 46 kodeksu karnego bardziej szczegółowo określa zasady wyrokowania. Wymierzając karę, sąd musi wziąć pod uwagę m.in. motywy i cele działania sprawcy, jego postawę czy sposób popełnienia przestępstwa. Nie są to jednak jedyne zasady.

Część szczególna prawa karnego obejmuje poszczególne przestępstwa, które podlegają karze. Zależność ta jest szczególnie istotna, gdy przestępstwo opisuje jedynie pewien zakres kary, a nie określa jej konkretnej wysokości. Część ogólna służy następnie jako wskazówka do konkretnego wymiaru kary. W części ogólnej uregulowano m.in. aspekty, o których była mowa wyżej, a które należy wziąć pod uwagę przy obliczaniu wysokości kary. Przestępstwa z części szczególnej można podzielić na następujące kategorie:

• Przestępstwa przeciwko państwu i społeczeństwu - Dobrem prawnym, którego dotyczy problem, jest demokratyczne państwo konstytucyjne.
• Przestępstwa przeciwko osobom - Przedmiotem zainteresowania prawnego jest zdrowie i życie poszczególnych osób. W związku z tym nie można ranić ani zabijać osób.
• Przestępstwa przeciwko mieniu - dotyczy to kradzieży lub zniszczenia albo uszkodzenia mienia.
  
  

Sekcja części szczególnej StGB jest zawsze podzielona na elementy składowe przestępstwa i konsekwencje prawne. Aby sprawca mógł zostać ukarany, musi wypełnić wszystkie obiektywne i subiektywne elementy przestępstwa. Ponadto sprawca musi działać przyczynowo, a czyn musi być mu obiektywnie przypisany. Działanie sprawcy ma charakter przyczynowy, jeżeli przestępstwo nie może być pomyślane w oderwaniu od rzeczywistości bez ustania powodzenia w jego konkretnej postaci. Ustawa jest więc warunkiem koniecznym do jej powodzenia. 

Definicja ta nazywana jest również formułą "conditio-sine-qua-non". Przestępstwo jest obiektywnie przypisywalne, jeżeli sprawca stworzył nieakceptowane przez prawo ryzyko, które realizuje się w sukcesie przestępstwa. Obiektywne elementy przestępstwa to zawsze te, które muszą obiektywnie wystąpić. Jako przykład służy § 212 Kodeksu karnego (nieumyślne spowodowanie śmierci), w którym śmierć innej osoby musi występować obiektywnie.

Elementy podmiotowe przestępstwa opisują, przynajmniej przykładowo w § 212 StGB i większości innych, że sprawca musi popełnić przestępstwo umyślnie. Dokładniej rzecz ujmując, istnieją trzy poziomy intencji. Ten "dolus directus" może występować w pierwszym lub drugim stopniu. W przypadku pierwszego z nich mówi się o "chęci" popełnienia przestępstwa, a w przypadku drugiego o "świadomości", że przestępstwo zostało popełnione. Trzeci poziom jest określony przez "dolus eventualis". Jest to intencja warunkowa, czyli świadoma akceptacja możliwego wystąpienia sukcesu.

Można też sobie wyobrazić, że sprawca działa nieumyślnie. Sprawca działa nieumyślnie, jeśli lekceważy niezbędną ostrożność w ruchu drogowym. Tym samym sprawca musiał mieć obiektywną możliwość przewidzenia, że czynu można było uniknąć. Ponadto sprawca musiał subiektywnie działać z brakiem staranności według swoich indywidualnych możliwości i wiedzy. 

Dlatego w wielu przypadkach wydaje się trudne rozróżnienie, czy i kiedy sprawca działał jedynie nieumyślnie, czy też z zamiarem ewentualnym. Jest to istotne przede wszystkim dlatego, że odpowiedzialność karna w kontekście zaniedbań może być sankcjonowana tylko wtedy, gdy norma z Kodeksu karnego czyni karalnym także czyn zaniedbany. Wynika to jednoznacznie z art. 15 k.k.

Umyślność i niedbalstwo
Karalne jest tylko działanie umyślne, chyba że ustawa wyraźnie grozi karą za działanie nieumyślne.

Poniższe przestępstwa są przykładowe ze względu na częstotliwość ich popełniania:

• Uszkodzenie ciała zgodnie z § 223 StGB
• Niebezpieczne uszkodzenie ciała zgodnie z § 224 StGB
• Wykroczenia przeciwko BtMG
• Kradzież zgodnie z § 242 StGB
• Oszustwo zgodnie z § 263 StGB